Travma, kabullenilmediği zaman açık yara gibi devam eder

Türkiye, 6 Şubat’tan buyana Kahramanmaraş merkezli iki ayrı depremin acısını yaşıyor. 10 ili etkileyen depremde binlerce can kaybı yaşanırken; travmaların sıcaklığı hala devam ediyor. Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, travmanın sıcaklığının şu anda da devam ettiğini ve kişilerin güvende olduklarını hissettirecek desteğin oldukça önemli olduğunun altını çizdi.

Tarhan, insanın olay yerinden kaçması, uzaklaşması ve özellikle çocukların uzaklaştırılması durumunda çözülmüş travmanın çözülmemiş travmaya dönüştüğüne dikkat çekti. Kişinin sevdiklerinin cenaze törenine katılıp, acıyı yaşamasının zihinsel olarak kabullenmeyi sağladığından bahseden Tarhan, “Kabullendikten sonra yönetmek daha kolay oluyor. Kabullenilmediği zaman travma açık yara gibi devam ediyor. Bu nedenle travmayı bütün ayrıntılarıyla olmasa bile yaşamak faydalıdır.” dedi.

Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü Prof. Dr. Nevzat Tarhan, deprem travmasına maruz kalan kişilerin bu dönemde güvende olduklarını hissettiren desteklerin oldukça önemli olduğunun altını çizdi.

Üç günden uzun süren şoklara müdahale şart!

Deprem travmasına maruz kalanların özellikle şok döneminin hala devam ettiğini kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “7-8 gün olduğu halde hala devam ediyor. Bu şok döneminde genellikle bazı kişiler boşluk duygusunda olurlar. Bazı kişiler agresif olurlar, taşkınlık yaparlar. Kişilik yapısına göredir. Bazı kişiler de pasifleşirler, depresif olurlar. Bu dönemleri yaşayan kişiler var. Yardımın gitmesiyle 2-3 gün içerisinde bu şokların çoğu aşıldı. Zaten 3 günden fazla sürerse tıbbi yardım gerekiyor” uyarısında bulundu. 

Bu matem yaşanmalıdır

Bu dönemde şu anda yaranın sıcaklığının devam ettiğini kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Travmanın sıcaklığı devam ettiği için şu anda kişilerin güvende olduklarını hissettirecek destek böyle dönemlerde çok önemlidir. Gelecekle ilgili kaygıların giderilmesi, netleştirilmesi çok önemlidir. Yakın çevreyle, arkadaşlarıyla bağ kurabilmeleri çok önemlidir. Cenazeler kaldırılmaya başlandı. Bu matemdir, bu matemi yaşayacak. Kaçılmamak gerekiyor. İnsan olay yerinden kaçarsa, uzaklaşırsa özellikle çocuklar uzaklaştırılırsa çözülmüş travma çözülmemiş travmaya dönüşür. Travmayı kafasında çözemiyor. Törene katılması, acıyı yaşaması kişinin zihinsel olarak kabullenmesini sağlar. Kabullendikten sonra yönetmek daha kolay oluyor. Kabullenilmediği zaman travma açık yara gibi devam ediyor. Bu nedenle travmanın bütün ayrıntılarıyla olmasa bile yaşamak faydalıdır.” şeklinde konuştu.

Hızla normalleşmeyi öneriyoruz

60 dakikanın 50 dakikası travma konuşuluyorsa ikincil travmanın hala devam ettiğine dikkat çeken Prof. Dr. Nevzat Tarhan, bunun için hızla normalleşmeyi önerdiklerinden bahsetti. Tarhan, “İkincil travma olarak tanımlanan bu durum, travmayı bizzat yaşamamış ama dolaylı olarak travmada yakınlarını kaybetmiş veya medyanın etkisiyle sanki içinde gibi yaşayan kişiler var ki bu en çok 11 Eylül olayında yaşandı. Sadece o bölgede yaşayanlar değil, bütün dünya o travmayı devamlı konuştu. Böyle durumlarda bir kimse 60 dakikanın 50 dakikası travma konuşuyorsa ikincil travma devam ediyor demektir. Bunun için biz hızla normalleşmeyi öneriyoruz. İlk baştaki yas dönemi bittikten sonra hızla normalleşmek gerekiyor yoksa ikincil travma devam eder, işlevsellik bozulur, insanlar evlerine ve işlerine gidememeye başlar, ruh sağlığı bozuklukları ortaya çok çıkar.” uyarısında bulundu. 

Belirli saatlerde haber izlenmeli

Bu dönemde sürekli haber takibi yapmanın ikincil travmayı yaşatabileceği uyarısında bulunan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bununla ilgili zihinsel yaşantılar yaşıyor. Kişi gözünü kapamaya korkuyor. Flashback dediğimiz yeniden yaşantılamalar yapıyor. Sanki o travmayı bir hafta önce değil de bir saat önce olmuş gibi yaşıyor. Bir tık ses olsa hopluyor. Uyku derinliği bozuluyor. Bu travmalar ikincil travmanın var olduğunu gösterir.

Bu nedenle kişi travmayla ilgili; ‘Benim üzerime ne düşüyor? Yardım edeceğim, bunu toplayacağım’ diyecek ondan sonra hemen rutine dönmesi gerekiyor. Şu anda bütün gün oturup televizyon izlemek o kişide ikincil travmayı yaşatır. Özellikle bir hafta geçtikten sonra muhakkak soğumaya bırakmak gerekiyor. Günde belirli saatlerde haberleri izleyip, daha sonra rutin hayata dönmemiz gerekiyor. Yoksa travma bir müddet sonra kontrolden çıkar. Travma kurbanları güvende olunduğunu, ülkenin bütün insanların bu konuda müthiş bir yardım içerisinde olduğunu bilirse bu dönemde gelecekle ilgili kaygıları azalır.” dedi.

Yaşanan travma, toplumsal ahlakın güçlenmesinde fırsat olarak görülmeli 

Prof. Dr. Nevzat Tarhan travmanın şu anda toplumsal ahlakın güçlenmesi için bir fırsat olarak değerlendirilebileceğinden bahsetti. Tarhan; “Travma sonrası olgunlaşma ölçeklerimiz vardır. Travmalar insanın hayatında bireysel travmalar olduğu gibi doğal afetler olabilir, trafik kazası olabilir, her türlü yangın olabilir her türlü travmalarda travması sonrası olgunluk ölçeği var. Burada o kişinin bireysel algıları, farkındalığı gözden geçirilir. Daha sonra ilişkileri gözden geçirilir ve yaşam felsefesi gözden geçirilir. Kişi böyle durumlarda bu travmayı yaşadıktan sonra; ‘Bu bana neyi öğretti?’ diyebiliyor mu? Travma yaşadıktan sonra; ‘Artık insan ilişkilerine daha çok önem vereceğim, insanlara daha iyi davranacağım. İyi şeyler daha çok yapacağım, manevi değerlere daha önem veriyorum.’ gibi travma sonrası büyüme dediğimiz durumun davranışlarını yaparsa kişi travmadan kazanımla çıkar.

Böyle durumlara hatta geliştiren travma diyoruz. Travma yaşanıyor, bir bedel ödeniyor fakat travma geçtikten sonra kişi travmayı doğru karşılarsa gelişiyor. Travmayı şu anda toplumsal ahlakın güçlenmesi için fırsat olarak değerlendirebiliriz. Çünkü dinler çoktur ama ahlak birdir. Hemen hemen bütün değerler aynıdır. Bunun için bu ahlaki değerleri topluma öğretmek için ciddi bir fırsattır. TOKİ evleri yıkılmamış ama diğerleri yıkılmış. Demek ki burada ciddi bir ahlaki sorun var. Biz şu anda travma sonrası büyümede en büyük yatırımı ahlaki yatırıma yapalım.” şeklinde konuştu. 

Şu anda kıvılcım etkisi yapan sözler çok tehlikelidir

Kıvılcım etkisi olmaması için karar verici yöneticilerin toplumu toparlamak konusunda çok önemli bir rolü olduğu konusuna dikkat çeken Tarhan; “Her toplumda, her insanda hepimizin içinde kötücül bir parça vardır. Kötücül parça böyle durumlarda travmatize oluyor. Bazı kişiler bencilleşiyor hatta öyle ki; ‘Doğaya kızgınım, küskünüm artık çiçek bile dikmeyeceğim.’ diyen insanlar oluyor. Bu doğal bir şeydir. İnsanda ilk anda böyle tepkiler olur. Bunu genellememek gerekiyor ama bizim toplumumuz şu anda o bölgeye giden tırlardan yollar kapandı.

Bizim insanımız burada büyük bir grup olarak, ana akım olarak çok ciddi empatiyle yaklaştı. Bu bir fırsattır. Radikallere bakarak genelleme, değerlendirme yapmamak gerekiyor. Burada şu anda kıvılcım etkisi yapan sözler çok tehlikelidir. Şu andaki sözler çok etkilidir. Gri propaganda dediğimiz propagandaya çok açıktır. Söylentiler, çeşitli dedikodular tesir yapar. Buna karşı çözüm açık, şeffaf olmaktır. Açık, şeffaf olup doğruları söyleyen bir kimse oyunu bozar. Bu nedenle psikolojik üstünlük karar vericilerde, yöneticilerdedir. Onun için karar verici yöneticiler toplumu toparlamak konusunda daha önce üç defa düşünüp konuşuyorlarsa şimdi dokuz defa düşünüp konuşmaları gerekir ki kıvılcım etkisi yapmasın.” dedi.

Çocuğun elinden tutmak, yalnız olmadığını hissettirmek bile yeterlidir

Çocukların anne, baba ya da güvendiği kişilere göre şekil aldığından bahseden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, çocuğun güvendiği kişilerin soğukkanlı olursa çocuğun da soğukkanlı olacağından bahsetti. Tarhan, “6-7 yaşına kadar olan çocuklar farklıdır, 6-7 yaşından sonraki çocuklar farklıdır. Genellikle çocuklar büyüklere bakarlar. Anne, baba ya da güvendiği kişiler panik yapıyorsa o da panik yapar. Küçük çocuklar için özellikle anne babalar soğukkanlı durursa o da soğukkanlı durur. Diğer çocuklar içinse böyle durumlarda; ‘Neden, niçin oldu?’ diye sorarlar. Böyle durumlarda çocuklara onların anlayacağı dilde cevaplar verilebilir fakat şu anda en önemlisi; ‘Bunu daha sonra konuşuruz. Bu olayın görünen sebepleri var, görünmeyen sebepleri var. Maddi sebepler var, manevi sebepler var. Bunları ayrıntılıca konuşuruz.’ diyerek çocuğu susturmamak gerekiyor ama sorgulayıp da fazla yargılayıcı, suçlayıcı yaklaştığımız zaman çocuk gelişen ruhunda ona travma etkisi yapar. ‘Bu kaçınamayacağımız bir şey, hayatın bir gerçeğidir.

Böyle bir gerçeğe karşı tekrar önümüze çıkmaması için ne yapmamız lazım, bundan sonra hayatımıza depremden önce, depremden sonra gibi yeniden düzenleyeceğiz.’ diyerek çocukta suçluluk, pişmanlık duygusu uyanmayacak. Kendini kötü hissetmeyeceği, hayata karşı motivasyon kaybetmeyeceği yaklaşımlarda bulunulur ama elinden tutmak, yalnız olmadığını hissettirmek bile yeterlidir. Çocukların yanında büyükleri varsa, büyükler soğukkanlı olursa çocuklar rahat yapıyor. Koruma altına alınan çocukların büyük ihtimal bir kısmının yakınları çıkacaktır ama onlara bir yardım gerekebilir. Orada anne yerini tutacak kişi orada bakıcılar devamlı değişiyor. Konuşacağı bir kimse yok, onun için oralarda muhakkak sosyal çalışmacı yeterli değil, o çocuklara psikolojik danışmanlık gereklidir. Mümkün olduğu kadar kişi değişmemelidir. Bağ kuracağı bir kişi olmalıdır.” ifadelerini kullandı.

Bakım vereni sabit tutmak, mümkün olduğu kadar anne yoksunluğunu gideriyor

Prof. Dr. Nevzat Tarhan bakım vereni sabit tutmanın mümkün olduğu kadar anne yoksunluğunu giderdiğine dikkat çekti. Tarhan; “0-3 yaş çocuklarda ideal olan koruyucu annedir. Devamlı tutarlı, kararlı ilişki gerekiyor. Bizim kültürümüzde bakıcılar çocuklara çok sıcak yaklaşıyorlar. Mümkünse bakım evlerinde anne işe gider gibi, gündüz aynı bakıcı bakar çocuğa akşam eve gider ama ayrılırken; ‘Sabah geleceğim.’ diye ayrılır. Vedalaşarak ayrılır. Böyle olursa anne yerine geçen kişinin ertesi geleceğini bildiği için o terk edilme korkusu, hayata yabancılaşma duygusu olmaz.

Bakım vereni sabit tutmak mümkün olduğu kadar anne yoksunluğunu gideriyor. 0-3 yaş arasındaki çocuklar 3 yaşından sonra artık yavaş yavaş kreşe gidebiliyor. Orada arkadaş olabiliyor ama bağlanabileceği, güvenli bağlanma geliştirmek önemlidir. Çocuk güvende hissederse gelecekle ilgili riskli davranışları biliyor, hayatı öğrenmeye başlıyor, çevreyle ilgilenmeye başlıyor. Güvende değilse çocuk içine kapanıyor. Bu nedenle onun güvenli davranışının olabilmesi için muhakkak; ‘Dünya güvenli, hayat güvenli.’ dedirtebilecek sosyal ortamı desteklemek gerekiyor.” şeklinde konuştu.

Prof.-Dr.-Nevzat-Tarhan
Göçmen çocukların hikayesi: “Puyo, Renkli Gitarın Şarkısı”

Göçmen çocukların hikayesi: “Puyo, Renkli Gitarın Şarkısı”

2025 Grammy Ödülleri Gerçekleşti!

2025 Grammy Ödülleri Gerçekleşti!

Colin’s, genç tasarımcıların yaratıcılığına Denim Fikrim Tasarım Yarışması ile yeniden ilham oluyor!

Colin’s, genç tasarımcıların yaratıcılığına Denim Fikrim Tasarım Yarışması ile yeniden ilham oluyor!

İstanbul’un Büyülü Efsaneleri Sahneye Taşınıyor!

İstanbul’un Büyülü Efsaneleri Sahneye Taşınıyor!

Perri Karaköy’de Haliç Manzarası Eşliğinde Caz Keyfi

Perri Karaköy’de Haliç Manzarası Eşliğinde Caz Keyfi

Guess 2025 İlkbahar Yaz Koleksiyonu ile Göz Kamaştırıyor!

Guess 2025 İlkbahar Yaz Koleksiyonu ile Göz Kamaştırıyor!

Barilla’nın Özel Kalpli Makarnaları ile Sevgi Dolu Sofralar!

Barilla’nın Özel Kalpli Makarnaları ile Sevgi Dolu Sofralar!

Sevgililer Günü’ne COSMED ile hazırlanın.

Sevgililer Günü’ne COSMED ile hazırlanın.

Sabancı Vakfı 9. Kısa Film Yarışması bu sene “Çok Göç Olmadan Çek” sloganıyla düzenleniyor!

Sabancı Vakfı 9. Kısa Film Yarışması bu sene “Çok Göç Olmadan Çek” sloganıyla düzenleniyor!

Çocuklar Arter’in Atölyelerinde Çağdaş Sanatı keşfediyor!

Çocuklar Arter’in Atölyelerinde Çağdaş Sanatı keşfediyor!

Çocukları nitelikli eğitimle buluşturan TEGV 30 yaşında!

Çocukları nitelikli eğitimle buluşturan TEGV 30 yaşında!

Lezzet ve Eğlencenin en yeni adresi Perri Karaköy!

Lezzet ve Eğlencenin en yeni adresi Perri Karaköy!

“CATSTANBUL 2025” 25-26 Ocak’ta Jupiter ilk Topluluk Konferansı için İstanbul’a Geliyor!

“CATSTANBUL 2025” 25-26 Ocak’ta Jupiter ilk Topluluk Konferansı için İstanbul’a Geliyor!

Geçmiş Olsun Türkiye!

Geçmiş Olsun Türkiye!

Boyner Grup ve UNDP Türkiye’nin ortaklığıyla  She Lab’de genç kadınlar için eğitimler başladı

Boyner Grup ve UNDP Türkiye’nin ortaklığıyla She Lab’de genç kadınlar için eğitimler başladı

Şair, Yazar ve Türk Sinematek Derneği kurucusu Onat Kutlar Vefatının 30. Yılında Anıldı

Şair, Yazar ve Türk Sinematek Derneği kurucusu Onat Kutlar Vefatının 30. Yılında Anıldı

Avon ve Watsons’tan stratejik iş birliği “Avon ürünleri ilk kez Watsons’ta!”

Avon ve Watsons’tan stratejik iş birliği “Avon ürünleri ilk kez Watsons’ta!”

Philips Türkiye ve TÜRKONFED’den işletmelerde anneler için süt sağma odası seferberliği

Philips Türkiye ve TÜRKONFED’den işletmelerde anneler için süt sağma odası seferberliği

Elite World Grand Sapanca’da Yarıyıl Tatili Heyecanı Başlıyor

Elite World Grand Sapanca’da Yarıyıl Tatili Heyecanı Başlıyor

Ellerdeki sinsi tehlike: Karpal Tünel Sendromu!

Ellerdeki sinsi tehlike: Karpal Tünel Sendromu!

Wrangler’den Sevgililer Günü Hediyeleri

Wrangler’den Sevgililer Günü Hediyeleri

Galaxy Unpacked Ocak 2025: Mobil AI Deneyiminde Büyük Adım!

Galaxy Unpacked Ocak 2025: Mobil AI Deneyiminde Büyük Adım!

Güzellik trendlerine yön veren Kore markaları artık Gratis’de!

Güzellik trendlerine yön veren Kore markaları artık Gratis’de!

KAGİDER ve Migros iş birliğinde, Tarımda Kadın girişimcilere güçlü destek!

KAGİDER ve Migros iş birliğinde, Tarımda Kadın girişimcilere güçlü destek!

Çocuklarda Bağışıklığı Kuvvetlendirmenin 10 Etkili Yolu

Çocuklarda Bağışıklığı Kuvvetlendirmenin 10 Etkili Yolu

Maybelline New York’tan İkonları Buluşturan Kampanya “O Gerçek Bir İkon”

Maybelline New York’tan İkonları Buluşturan Kampanya “O Gerçek Bir İkon”

P&G’nin “Yıldız Anneler” Projesi, Ömür Kurt imzasıyla ilham veren bir kitaba dönüştü

P&G’nin “Yıldız Anneler” Projesi, Ömür Kurt imzasıyla ilham veren bir kitaba dönüştü

LOOP “Bir Umut’tur Çabalamak”

LOOP “Bir Umut’tur Çabalamak”

Kusursuz Mat Dudaklar, Büyüleyici Bakışlar!

Kusursuz Mat Dudaklar, Büyüleyici Bakışlar!

Şevval Sam ve D&R’dan  çocuklar için bir ilk: “Nanninom”

Şevval Sam ve D&R’dan çocuklar için bir ilk: “Nanninom”

Tilos Travel ile Yılbaşı Rotaları: Sakız, Rodos ve Kos Adaları’na Özel Turlar

Tilos Travel ile Yılbaşı Rotaları: Sakız, Rodos ve Kos Adaları’na Özel Turlar

Jumbo ve İstanbul Modern İş Birliğiyle Sanat Sofralarda

Jumbo ve İstanbul Modern İş Birliğiyle Sanat Sofralarda

Yeni Yılda Hediye almak Skechers ile çok rahat!

Yeni Yılda Hediye almak Skechers ile çok rahat!

İstanbul’da Eğlencenin en yeni adresi “Pasajdayız”

İstanbul’da Eğlencenin en yeni adresi “Pasajdayız”

Başarılı Oyuncu Demet Evgar, 3. Tarımda Pozitif Gelecek Sempozyumu’na Katıldı

Başarılı Oyuncu Demet Evgar, 3. Tarımda Pozitif Gelecek Sempozyumu’na Katıldı

Kadın girişimciler, Boyner Grup’la 10. kez ‘İyi İşler’de buluşuyor

Kadın girişimciler, Boyner Grup’la 10. kez ‘İyi İşler’de buluşuyor

Sneaks Up, 10. Yılını Çoşkulu bir şekilde kutladı

Sneaks Up, 10. Yılını Çoşkulu bir şekilde kutladı

Park Inn by Radisson Odayeri Sotto Restoran’da Yılbaşı!

Park Inn by Radisson Odayeri Sotto Restoran’da Yılbaşı!

Dünyanın en büyük holografik hayvanat bahçesi İstanbul’da açıldı.

Dünyanın en büyük holografik hayvanat bahçesi İstanbul’da açıldı.

Mutfakların iki lider markası Fairy ve Arçelik’ten mükemmel temizlik için dev iş birliği

Mutfakların iki lider markası Fairy ve Arçelik’ten mükemmel temizlik için dev iş birliği

Jumbo’nun Yaratıcı Gastronomi Yolculuğu: Jumbo Sofralar Sergisi’nde Ziyaretçiler ile Buluştu

Jumbo’nun Yaratıcı Gastronomi Yolculuğu: Jumbo Sofralar Sergisi’nde Ziyaretçiler ile Buluştu

TOÇEV 30. Yılını Dokunduğum yürekler Belgeseli ile kutluyor.

TOÇEV 30. Yılını Dokunduğum yürekler Belgeseli ile kutluyor.

Haldun Dormen’in 70. Sanat Yılı, Unutulmaz Bir Geceyle Kutlandı.

Haldun Dormen’in 70. Sanat Yılı, Unutulmaz Bir Geceyle Kutlandı.

La Roche-Posay’den Kırışıklıklar ve Koyu Lekeler İçin Etkili Çözümler

La Roche-Posay’den Kırışıklıklar ve Koyu Lekeler İçin Etkili Çözümler

Victoria’s Secret, Yeni Yılı Yılbaşına özel yeni tasarımlarıyla kutluyor.

Victoria’s Secret, Yeni Yılı Yılbaşına özel yeni tasarımlarıyla kutluyor.

UNDP ve Ankara Üniversitesi’nden kadınlara yönelik şiddete farkındalık oluşturmak için güç birliği

UNDP ve Ankara Üniversitesi’nden kadınlara yönelik şiddete farkındalık oluşturmak için güç birliği

En büyük hayalim Girişimci kadınlara iş alanı açmak! “Nazan Eke”

En büyük hayalim Girişimci kadınlara iş alanı açmak! “Nazan Eke”

Levent Yüksel 31 Aralık Yeni Yıl Gecesi The Grand Tarabya Otel’de!

Levent Yüksel 31 Aralık Yeni Yıl Gecesi The Grand Tarabya Otel’de!

Kışın Büyüsünde Yaratıcılığın Keşfi “Winter Tale”

Kışın Büyüsünde Yaratıcılığın Keşfi “Winter Tale”

Yeni yıl coşkusu ‘Zorlu Yılbaşı Festivali’nde yaşanıyor!

Yeni yıl coşkusu ‘Zorlu Yılbaşı Festivali’nde yaşanıyor!


Her haklı saklıdır 2023

Web sitemizde kullanılan görsel ve haberler telif hakkı ile korunmaktadır

Woman Mag Tr Sitemap URL Index